Serie
Politiek
Bekijk de serie
Wat gebeurt er als er verkiezingen zijn?
Hoe wordt je stem geteld?
... en je weet het
Hoe wordt je stem geteld?
Jaren geleden was het simpel. We stemden op stemcomputers, en met één druk op de knop kwam de uitslag eruit rollen.
Na 2007 zijn deze stemcomputers afgeschaft vanwege de angst dat ze niet veilig zouden zijn. En dus gaat het tellen voortaan weer met de hand.
© ANP
Direct na verkiezingen worden alle uitgebrachte stemmen geteld. Daarbij mogen geen fouten gemaakt worden. Maar het moet wél zo snel mogelijk gebeuren.
Politici, journalisten en kiezers willen snel weten waar de meeste stemmen heen zijn gegaan. Want: hoe meer stemmen, hoe groter een partij.
Honderden vrijwilligers helpen mee.
Iedereen kan zich hiervoor opgeven. De biljetten worden geteld in het stembureau waar de stem is uitgebracht.
Nadat de stembureaus sluiten, gaan de tellers aan de slag.
Elk stembiljet gaat door meerdere handen.
De tellers controleren of het een geldige stem is, voor welke partij is gekozen en ook of er op een specifieke kandidaat is gestemd.
Het tellen is openbaar. Iedereen die dat wil, mag meekijken.
Er zijn strenge regels voor het tellen. Eerst sorteren de tellers de biljetten per partij en daarna ook op persoon binnen die partij.
Alle resultaten worden bijgehouden in tabellen. Na afloop wordt alles nog eens gecheckt.
Hoe meer stemmen een partij heeft, hoe meer zetels in de Tweede Kamer.
Hoeveel stemmen nodig zijn voor één zetel is afhankelijk van hoeveel mensen zijn gaan stemmen. Dat wordt berekend met de kiesdeler. Grofweg staat 1 zetel gelijk aan 70.000 stemmen.
Vlak na de Tweede Wereldoorlog ging het tellen van de stemmen ook met de hand. De uitslagen werden op straat getoond.
Tegenwoordig zie je de eerste resultaten direct na het sluiten van de stembus op TV en online.
Dit zijn exitpolls, een soort gedetailleerde peilingen.
De daadwerkelijke uitslagen komen later die avond. Elk stembureau telt zijn eigen stembiljetten. Die worden daarna verzameld op een centraal punt in de gemeente, het gemeentehuis. De dag na de verkiezingen gaan de biljetten en uitkomsten naar een hoofdstembureau. Zij geven de resultaten door aan de Kiesraad in Den Haag.
Iedere burger mag dus aanwezig zijn bij het tellen van de stemmen. En iedereen mag ook bezwaar indienen als er iets niet volgens de regels gaat. Dan kan er zelfs worden besloten om een hertelling te doen.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 wilde het CDA in Maastricht een hertelling.
NOS Journaal
De bekendmaking van de definitieve uitslag kan soms dagen op zich laten wachten. Pas als alle stembiljetten zijn gecheckt, stelt de Kiesraad de officiële uitslag vast.
Hoe wordt je stem geteld?
Laatste update: 21-11-2023
