Serie
Samenleving
Wat is de dienstplicht?
In samenwerking met
Andere Tijden
NTR
Wat hield de dienstplicht in?
Dienstplicht; de één maakte er vrienden voor het leven en genoot van het avontuur, de ander zag het als een ware kwelling en verspilling van tijd.
De dienstplicht of militaire dienst is de verplichting om tijdelijk bij de krijgsmacht van een land te werken.
“Ik vind het hartstikke gezellig in dienst.”
Oud-dienstplichtigenAndere Tijden, NTR
In de jaren 50 hoort de dienstplicht er in Nederland helemaal bij. We zitten dan in de Koude Oorlog en veel mensen begrijpen dat een groot leger nodig is.
Of je nou wilt of niet: iedere jongen ouder dan 18 krijgt een uitnodiging voor de dienstplicht.
Je moet vervolgens door een keuring:
Andere Tijden, NTR
Tijdens de keuring kan je je voorkeur opgeven voor een opleiding bij de landmacht, luchtmacht of marine.
Je gaat voor ongeveer 16 maanden naar een kazerne in Nederland of in het buitenland. Daar word je opgeleid en moet je paraat staan voor oorlogen en rampen.
Mannen uit alle rangen komen hier samen:
Sommigen weigeren dienstplicht
Bijvoorbeeld omdat ze het geweld afwijzen. Anderen zijn net begonnen met studeren.
Voor je studie kan je uitstel krijgen, maar je moet je dienst daarna wel inhalen. Je kan in die tijd alleen vrijstelling krijgen vanwege je gezinssituatie (kostwinner of enig kind), homoseksualiteit of medische redenen.
Het weigeren van dienst is lastig. Tot 1940 word je zelfs meteen gevangen gezet. Later kan je met gewetensbezwaren, zoals het afwijzen van wapens, vervangende dienstplicht doen.
Als weigeren van dienst niet lukt, kan je ook proberen bij je huisarts een briefje te regelen met medische afkeuring.
Of je probeert bij de keuring zo 'verward' mogelijk over te komen, in de hoop afgekeurd te worden met S5: psychisch instabiel.
Ook Jeroen Krabbé probeerde S5 te krijgen:
Andere Tijden, NTR
Als je door de keuring komt word je op een kazerne met een groep mannen opgeleid.
Je leert niet alleen samenwerken, discipline en netjes te zijn. Ook krijg je, afhankelijk van je opleiding, training in marcheren, schieten, granaatwerpen en een tank besturen.
In Nederland is te weinig plek voor een groot oefenterrein en daarom worden veel dienstplichtigen tussen 1959 en 1964 opgeleid in La Courtine in Frankrijk.
Vanaf de jaren 60 is er meer kritiek op de strenge regels binnen de militaire dienst.
In 1966 wordt de Vereniging Van Dienstplichtige Militairen (VVDM) opgericht, die pleit voor meer democratie in het leger. VVDM komt ook op voor Rinus Wehrmann, die gevangen wordt gezet omdat hij weigert zijn haar af te knippen.
Het Nederlandse leger komt internationaal bekend te staan als ‘langharige hippieleger’:
Hoewel de opkomstplicht van de dienstplicht sinds 1997 is opgeschort, bestaat de dienstplicht nog steeds in Nederland.
Alleen als de veiligheid van ons land ernstig in het geding komt kan de opkomstplicht weer geactiveerd worden.
Wat hield de dienstplicht in?
Laatste update: 24-01-2023
Wil je nog meer?
Blijf op de hoogte met de
wekelijkse nieuwsbrief
Het persoonsgegeven dat je hier verstrekt - je mailadres - wordt door de NTR alleen gebruikt voor de nieuwsbrief. We bewaren het veilig (zolang je geabonneerd bent, daarna wordt het vernietigd) en geven of verkopen het nooit aan derden. Onderaan elke nieuwsbrief kun je zelf je toestemming voor de nieuwsbrief intrekken en je mailadres inzien, corrigeren of verwijderen. Bekijk ons privacystatement.