Longread
Geschiedenis
Hoe beleefden Nederlanders D-Day?
... en je weet het
Hoe erg was de Hongerwinter in Nederland?
Tulpenbollen en suikerbieten eten tegen de honger? Dat kan je je misschien moeilijk voorstellen, maar tijdens de extreem koude winter in de Tweede Wereldoorlog had je geen andere keuze.
Er was namelijk een groot tekort aan voedsel en brandstof in Nederland. Naar schatting kwamen ruim 20.000 Nederlanders om het leven.
“Ik kreeg pijn in mijn maag van de tulpenbollen.”
Hongerkinderen
Andere Tijden
De Hongerwinter begint rond september 1944. Op dat moment worden grote delen van Zuid-Nederland bevrijd van de Duitsers, na 4,5 jaar oorlog.
Maar het grootste deel van Nederland blijft nog de hele winter bezet door de nazi’s. De Duitse bezetters zijn te sterk.
Om te voorkomen dat de Duitsers versterkingen (wapens en soldaten) naar Nederland sturen roept de Nederlandse regering het land op tot een spoorwegstaking.
De Duitsers zijn woedend. Als straf zetten zij al het scheepsverkeer stop. Met ernstige gevolgen voor de toevoer van voedsel en brandstof richting Nederland.
Om het schaarse voedsel eerlijk onder de bevolking te verdelen, krijgt iedereen een bonnenkaart. Hiermee sta je vaak uren in de rij voor de Gaarkeukens, te wachten op een waterig pannetje soep.
De voedselvoorraden blijven steeds verder slinken en veel winkels sluiten.
Je kan op steeds minder plekken je voedselbonnen inruilen en deze worden ook minder waard.
"Honger is een soort knagend gevoel."
Hongerkinderen
Andere Tijden
Uit wanhoop trekken mensen, vaak kinderen, naar het platteland. Kilometers lopen of fietsen om je sieraden te ruilen voor eten, terwijl je amper energie hebt om überhaupt te bewegen.
De Nederlandse regering in ballingschap vraagt de Amerikaanse generaal Eisenhower om voedselhulp.
Dat lukt. Om de hoogste nood te verlichten brengt het Rode Kruis eind januari 1945 drie vrachtschepen vol meel uit Zweden naar Delfzijl. Bij verschillende winkels kan je gratis 'Zweedse wittebrood' afhalen.
Eindelijk een sneetje brood op je bord, een lichtpuntje! Maar de hulp is helaas van korte duur. Er blijft een tekort aan eten.
En dan is er in deze ijzige kou ook nog eens niks om je huis mee te verwarmen. Door de spoorwegstaking en de stop van de scheepvaart komt er in Nederland namelijk geen steenkool meer binnen.
Mensen proberen uit wanhoop overal aan brandstof te komen. In Amsterdam kappen de inwoners tijdens de winter 20.000 van de 34.000 bomen om de huizen te verwarmen.
De lange, strenge winter eist zijn tol. Naar schatting overlijden ruim 20.000 aan ondervoeding, uitputting en kou.
Eind april 1945 bereiken de Duitsers en geallieerden een akkoord over voedseldroppings. In 9 dagen valt tijdens ‘Operatie Manna’ 11.000 ton voedsel uit de hemel.
De voedseldroppings luiden het einde in van de Tweede Wereldoorlog in Europa. Nederland is bevrijd.
