Kan iedereen een politieke partij oprichten?

... en je weet het

politieke partij oprichten politici in de kamer

Kan iedereen een politieke partij oprichten?

2_partijoprichten_campagne

Ja

Natuurlijk zijn er wel wat regels, maar in principe mag iedereen die dat wil een partij starten.
Je hoeft niet een bepaalde leeftijd te hebben. En ook niet per se de Nederlandse nationaliteit. Wel moet je een aantal stappen doorlopen én laten zien dat mensen zitten te wachten op jouw partij.

Een groep artsen wil een partij oprichten, omdat de bestaande partijen niet genoeg doen voor de zorg.

EenVandaag, AVROTROS
Maar hoe werkt dat nou, een partij oprichten? Stel: Je wil in de politiek opkomen voor kappers. Je moet dan een aantal stappen doorlopen.
Zoals een vereniging oprichten, de naam registeren (we noemen hem even ‘De Knippartij’), een partijprogramma schrijven, administratiekosten betalen (€ 11.250) en een kandidatenlijst maken.
Je mag als nieuwe partij maximaal 50 kandidaten op je lijst zetten. Zij moeten wél een Nederlands paspoort hebben en minimaal 18 jaar zijn. Daarna moet je bewijzen dat mensen op jou zitten te wachten. 
Dat doe je door kiezers een ondersteuningsverklaring te laten ondertekenen bij een gemeentehuis. Zoals hier in Roermond.

0:38 min

Het aantal verklaringen hangt af van de verkiezing waaraan je wilt meedoen. Een lokale partij heeft enkele tientallen handtekeningen nodig. En voor een landelijke partij is dat minimaal 580. Die wist Geert Wilders voor de PVV in 2005 te halen.

En kan iedereen dan op je stemmen?

Nee, niet elke partij die zich registreert doet ook mee met de verkiezingen.

Aan de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021 willen veel partijen meedoen. Er komen bij de Kiesraad maar liefst 89 aanmeldingen binnen. Uiteindelijk staan 37 partijen definitief op het stembiljet. Dat komt doordat niet elke geregistreerde partij de juiste stukken op tijd inlevert.

Een paar weken voor de verkiezingen is de dag van kandidaatstelling. Dan moeten alle partijen een verzameling stukken inleveren bij het centraal stembureau. Doe je dat niet, of niet volledig, dan kom je niet op het stembiljet.
Tot de laatste minuut is het spannend voor nieuwe partijen.

2:20 min

Een partij oprichten is vrij makkelijk, maar daarna begint het echte werk.
Je moet campagne voeren, de straat op, zichtbaar zijn en genoeg stemmers overhalen.
Heb je met ‘De Knippartij’ een mooie lijst kandidaten en al je stukken ingeleverd? Dan kunnen mensen hun stem uitbrengen op jouw partij. En kom je dan sowieso in de gemeenteraad of de Tweede Kamer?

Nee

Je moet wel genoeg stemmen krijgen natuurlijk!

De Partij van de Toekomst had grote plannen.

Maar heeft nooit een zetel behaald.
Bij elke verkiezing staan er nieuwe partijen op het stembiljet. Maar de meeste ervan halen niet genoeg stemmen voor een zetel.

En je weet het!

Iedereen kan een politieke partij oprichten.

Deze story is onderdeel
van de serie:

stemmen in stemhokjes

Wat gebeurt er als er verkiezingen zijn?

Bekijk deze serie
auteur

Door Paul Koster

Redacteur

Meer van Paul

Ook interessant

om te weten

Wil je nog meer?

Blijf op de hoogte met de
wekelijkse nieuwsbrief
Volg NPO Kennis op:

En je weet het!

Iedereen kan een politieke partij oprichten.

auteur
Door Paul Koster
Redacteur
Meer van Paul

Deze story is onderdeel van de serie:

Ook interessant
om te weten